Serwis Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego

 

W związku z agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę rozpoczętą w lutym br., zarówno na gruncie prawa unijnego, jak i krajowego, wprowadzony został szereg przepisów o charakterze sankcyjnym. Ustanowione w poszczególnych aktach prawnych środki sankcyjne mają na celu między innymi nałożenie ograniczenia lub wyłączenie z możliwości wspierania ze środków publicznych podmiotów i osób, które w bezpośredni lub pośredni sposób wspierają działania wojenne Federacji Rosyjskiej lub są za nie odpowiedzialne.

Obecnie najważniejszymi regulacjami unijnymi wpływającymi na możliwość finansowego wspierania podmiotów związanych z Federacją Rosyjską są, w szczególności:

  • Rozporządzenie Rady (WE) nr 765/2006 z dnia 18 maja 2006 r. dotyczące środków ograniczających w związku z sytuacją na Białorusi i udziałem Białorusi w agresji Rosji wobec Ukrainy (Dz.U.UE.L.2006.134.1, ze zm.);
  • Rozporządzenie Rady (UE) nr 269/2014 z dnia 17 marca 2014 r. w sprawie środków ograniczających w odniesieniu do działań podważających integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażających (Dz.U.UE.L.2014.78.6, ze zm.);
  • Rozporządzenie Rady (UE) nr 833/2014 z dnia 31 lipca 2014 r. dotyczące środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U.UE.L.2014.229.1, ze zm.), dalej „rozporządzenie Rady (UE) 833/2014”;
  • Rozporządzenie Rady (UE) 2022/576 z dnia 8 kwietnia 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 833/2014 dotyczącego środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U.UE.L.2022.111.1);
  • Komunikat Komisji z dnia 24 marca 2022 r. Tymczasowe kryzysowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki po agresji Rosji wobec Ukrainy (2022/C 131 I/01) (Dz.U.UE.C.2022.131I.1).

Pakiet sankcji przyjętych przez Unię Europejską uzupełniają rozwiązania zawarte w ustawie z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego (Dz.U.2022.835), dalej „ustawa o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego”.

Poniżej przedstawiamy kluczowe konsekwencje dla wnioskodawców i beneficjentów projektów współfinansowanych ze środków UE w ramach RPO WP 2014-2020.

  1. Wnioskodawcy

Każdy wnioskodawca będzie na etapie wyboru do dofinansowania jego przedsięwzięcia poddany weryfikacji pod kątem ewentualnych powiązań z podmiotami wpierającymi działania wojenne.

  1. Beneficjenci udzielający wsparcia grantobiorcom/uczestnikom projektów

Beneficjent zobowiązany jest do weryfikacji podmiotu, który razem z nim bierze szeroko pojęty udział w realizacji projektu współfinansowanego ze środków unijnych. W celu przeprowadzenia takiej weryfikacji konieczne jest ustalenie, czy podmiot ten nie jest związany z osobami lub podmiotami, względem których stosowane są środki sankcyjne i które figurują na stosownych listach, zarówno unijnych, jak i krajowych.

Listy osób i podmiotów, względem których stosowane są środki sankcyjne znajdują się w załącznikach do regulacji unijnych oraz w rejestrze zamieszczonym na stronie BIP MSWiA. Lista sankcyjna dostępna jest pod linkiem: https://www.gov.pl/web/mswia/lista-osob-i-podmiotow-objetych-sankcjami

Informację o tym, czy dany podmiot należy w ponad 50% do obywateli rosyjskich lub czy działa w imieniu i pod kierunkiem obywatela rosyjskiego, znaleźć można w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych (https://crbr.podatki.gov.pl/). Beneficjent rzeczywisty, w rozumieniu art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz.U.2022.593, ze zm.) to każda osoba fizyczna:

  • sprawująca bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad podmiotem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez podmiot, lub;
  • w imieniu której są nawiązywane stosunki gospodarcze lub jest przeprowadzana transakcja okazjonalna.

Dodatkowo istnieje możliwość przeprowadzenia przedmiotowej weryfikacji również z użyciem np. Rejestru.io (https://rejestr.io/).

  1. Beneficjenci udzielający zamówień w ramach projektów

Szczególnie istotny z punktu widzenia wydatkowania środków unijnych jest przepis art. 5l rozporządzenia Rady (UE) nr 833/2014, zgodnie z którym zakazane jest udzielanie bezpośredniego lub pośredniego wsparcia, w tym udzielania finansowania i pomocy finansowej lub przyznawania jakichkolwiek innych korzyści w ramach programu Unii, Euratomu lub krajowego programu państwa członkowskiego na rzecz jakichkolwiek osób prawnych, podmiotów lub organów z siedzibą w Rosji będących pod kontrolą publiczną. Należy zaznaczyć, że powyższy zakaz ma zastosowanie także do wszystkich postępowań o udzielenie zamówienia publicznego finansowanych ze środków UE, tj. zarówno do postępowań prowadzonych zgodnie z Wytycznymi w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności, jak i do postępowań prowadzonych na podstawie ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U.2021.1129, ze zm.), dalej „Pzp”, do czego zobowiązuje art. 5k rozporządzenia Rady (UE) 833/2014. W celu przeprowadzenia takiej weryfikacji konieczne jest ustalenie, czy podmiot ten nie jest związany z osobami lub podmiotami, względem których stosowane są środki sankcyjne i które figurują na stosownych listach, zarówno unijnych, jak i krajowych.

Listy osób i podmiotów, względem których stosowane są środki sankcyjne znajdują się w załącznikach do regulacji unijnych oraz w rejestrze zamieszczonym na stronie BIP MSWiA. Lista sankcyjna dostępna jest pod linkiem: https://www.gov.pl/web/mswia/lista-osob-i-podmiotow-objetych-sankcjami

Informację o tym, czy dany podmiot należy w ponad 50% do obywateli rosyjskich lub czy działa w imieniu i pod kierunkiem obywatela rosyjskiego, znaleźć można w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych (https://crbr.podatki.gov.pl/). Beneficjent rzeczywisty, w rozumieniu art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz.U.2022.593, ze zm.) to każda osoba fizyczna:

  • sprawująca bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad podmiotem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez podmiot, lub;
  • w imieniu której są nawiązywane stosunki gospodarcze lub jest przeprowadzana transakcja okazjonalna.

Dodatkowo istnieje możliwość przeprowadzenia przedmiotowej weryfikacji również z użyciem np. Rejestru.io (https://rejestr.io/).

3.1. Zastosowanie przesłanek wykluczenia

Zamawiający ma obowiązek dokonania weryfikacji pod kątem zaistnienia podstaw wykluczenia zarówno w postępowaniach prowadzonych w procedurach poniżej jak i powyżej progów unijnych. Obowiązek ten ma zastosowanie zarówno w postępowaniach wszczynanych po dniu wejścia w życie przepisów ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego, jak i zgodnie z treścią art. 22 ww. ustawy w postępowaniach wszczętych i niezakończonych do dnia wejścia w życie tej ustawy.

W myśl normy wyrażonej w art. 7 ust. 9 ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego, przepisy art. 7 ust. 1-8 ustawy znajdują zastosowanie również do postępowań zmierzających do udzielenia zamówienia publicznego oraz konkursów o wartości mniejszej niż kwoty określone w art. 2 ust. 1 Pzp lub zamówień lub konkursów udzielanych z wyłączeniem Pzp.

W konsekwencji, każdy zamawiający jest zobligowany do weryfikacji podstaw wykluczenia - także w postępowaniach o wartości mniejszej niż 130 000 złotych oraz w zamówieniach wyłączonych spod przepisów Pzp.

W tym miejscu wymaga wskazania, że sposób weryfikacji przesłanek wykluczenia, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1-3 ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego, w postępowaniach lub konkursach, których wartość jest mniejsza niż 130 000 złotych albo podlegających wyłączeniu spod regulacji Pzp powinien zostać ustalony samodzielnie przez zamawiającego.

Poniżej przedstawiamy propozycję klauzuli, którą można wprowadzić do dokumentacji każdego wszczynanego postępowania. Analogiczny zapis jest stosowany także przez Urząd Zamówień Publicznych:

„O udzielenie zamówienia mogą ubiegać się Wykonawcy, którzy nie podlegają wykluczeniu na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego (Dz.U.poz.835)”.

3.2. Postępowanie w przypadku gdy doszło już do wszczęcia postępowania przed wejściem w życie ww. ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego

Zgodnie z art. 22 pkt 2 ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego - zamawiający, w postępowaniu wszczętym i niezakończonym do dnia wejścia w życie ustawy, ma obowiązek dostosować dokumentację zamówienia lub regulamin konkursu do nowych przesłanek wykluczenia, w terminie 14 dni od dnia wejścia w życie ustawy.

W świetle przepisów Pzp zmiana dokumentacji zamówienia lub regulaminu konkursu dopuszczalna jest tylko przed upływem terminu składania odpowiednio ofert lub wniosków o dopuszczenie do udziału w konkursie lub prac konkursowych. Zgodnie z art. 137 ust 1 Pzp w uzasadnionych przypadkach zamawiający może przed upływem terminu składania ofert zmienić treść SWZ (zmiana treści regulaminu konkursu - art. 342 Pzp). W takim przypadku zamawiający powinien wprowadzić do SWZ (regulaminu konkursu) odpowiednie postanowienia zobowiązujące wykonawców do potwierdzenia braku okoliczności, o których mowa w art. 7 ust. 1 ww. ustawy.

Ponadto, obowiązek zbadania postaw wykluczenia określonych art. 7 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego odnosi się również do postępowań, w których dokonano już wyboru oferty najkorzystniejszej, ale nie doszło jeszcze do zawarcia umowy. W takim przypadku zamawiający na podstawie art. 126 ust. 2 ustawy Pzp w zw. z art. 22 ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego powinien wezwać wybranego wykonawcę do złożenia odpowiednich podmiotowych środków dowodowych na potwierdzenie braku postaw wykluczenia, o których mowa w art. 7 ust. 1 ww. ustawy. Powyższe nie zwalnia jednak zamawiającego z weryfikacji podstaw wykluczenia, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego.

Jeśli natomiast termin otwarcia ofert lub wniosków o dopuszczenie do udziału w konkursie lub prac konkursowych już upłynął, zamawiający w świetle przepisów Pzp nie ma możliwości wprowadzenia zmian do SWZ lub regulaminu konkursu.

3.3. Sposób postępowania w zakresie oświadczeń o braku podstaw do wykluczenia w przypadku gdy doszło do wszczęcia postępowania po wejściu w życie ww. ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego

Zgodnie z art. 125 ust. 1 Pzp, wykonawca do wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo do oferty dołącza oświadczenie o niepodleganiu wykluczeniu, spełnianiu warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji w zakresie wskazanym przez zamawiającego. Zgodnie z art. 125 ust. 2 Pzp, oświadczenie to w postępowaniach o wartości odpowiadającej progom unijnym składa się na formularzu Jednolitego Europejskiego Dokumentu Zamówienia.

Mając na uwadze, iż art. 7 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego ustanawia dodatkowe, obligatoryjne przesłanki wykluczenia wykonawców z postępowania, wykonawca powinien dołączyć do oferty lub wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu oświadczenie wstępne, które powinno zawierać oświadczenie własne wykonawcy obejmujące podstawy wykluczenia z art. 108 Pzp oraz art. 7 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego, a także ewentualnie z art. 109 Pzp, w przypadku, gdy zamawiający przewidział fakultatywne przesłanki wykluczenia.

W przypadku postępowań prowadzonych poniżej progów unijnych wstępne oświadczenie powinno obejmować podstawy z art. 108 ust. 1 Pzp oraz art. 7 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego, a także ewentualnie art. 109 Pzp, w przypadku, gdy zamawiający przewidział te podstawy wykluczenia.

W postępowaniach o wartości równej lub przekraczającej progi unijne, informacja o podstawach wykluczenia, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego może zostać uwzględniona w Jednolitym Europejskim Dokumencie Zamówienia w części III – podstawy wykluczenia, w sekcji D – Inne podstawy wykluczenia, które mogą być przewidziane w przepisach krajowych państwa członkowskiego instytucji zamawiającej lub podmiotu zamawiającego (oprócz podstaw do wykluczenia, o których mowa w Pzp w art. 108 i ewentualnie w art. 109 Pzp).

3.4. Weryfikacja przesłanek wykluczenia

Przed wyborem oferty najkorzystniejszej zamawiający zobowiązany jest wezwać wykonawcę, którego oferta została najwyżej oceniona, do złożenia w wyznaczonym terminie, aktualnych na dzień złożenia podmiotowych środków dowodowych - w postępowaniach równych lub powyżej progów unijnych (art. 126 ust. 1 Pzp), a w przypadku postępowań poniżej progów unijnych, o ile wymagał ich złożenia (art. 274 ust. 1 Pzp). Należy przy tym wskazać, że w takim przypadku, wezwanie do złożenia podmiotowych środków dowodowych, w zakresie podstaw wykluczenia, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego (tak jak w przypadku badania podstaw wykluczenia z art. 108 i 109 Pzp), dotyczy wyłącznie wykonawcy najwyżej ocenionego. Weryfikacji braku zaistnienia podstawy wykluczenia, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego w stosunku do wykonawcy zamawiający może dokonać za pomocą wszelkich dostępnych podmiotowych środków dowodowych.

Podmiotowym środkiem dowodowym służącym wykazaniu braku podstaw do wykluczenia na podstawie art. 7 ust. 1 ww. ustawy może być np.:

  • oświadczenie własne wykonawcy o braku postaw do wykluczenia na ww. podstawie prawnej;
  • odpis lub informacja z Krajowego Rejestru Sądowego lub Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej;
  • roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe albo jego część;
  • sprawozdanie zarządu z działalności jednostki albo jego część;
  • informacja z Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych;
  • informacja z wykazów określonych w rozporządzeniu 765/2006 i rozporządzeniu 269/2014;
  • informacja z listy rozstrzygającej o zastosowaniu środka, o którym mowa w art. 1 pkt 3 ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego.

Należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 127 ust. 1 i art. 274 ust. 4 Pzp, zamawiający nie wzywa do złożenia podmiotowych środków dowodowych, jeżeli może je uzyskać za pomocą bezpłatnych i ogólnodostępnych baz danych, w szczególności rejestrów publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U.2021.2070, ze zm.), o ile wykonawca wskazał w oświadczeniu wstępnym dane umożliwiające dostęp do tych środków.

Jednocześnie, zgodnie z art. 127 ust. 2 Pzp - wykonawca nie jest zobowiązany do złożenia podmiotowych środków dowodowych, które zamawiający posiada, jeżeli wykonawca wskaże te środki i potwierdzi ich prawidłowość i aktualność. Powyższe ma szczególne znaczenie dla podmiotowych środków dowodowych pochodzących z ogólnodostępnych baz danych takich jak wykazy i listy podmiotów objętych sankcjami.

Szczegółowe informacje w przedmiotowym zakresie są dostępne na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych, pod adresem: https://www.uzp.gov.pl/__data/assets/pdf_file/0022/54616/pytania-i-odpowiedzi-dotyczace-Rozporzadzenia-i-ustawy-sankcyjnej.pdf.

 

Symbol punktu na mapie Znajdź punkt informacyjny
Funduszy Europejskich

Główny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich w regionie
Al. Łukasza Cieplińskiego 4, 35-010 Rzeszów
Telefon: +48 17 747 64 15 , +48 17  747 64 82
zapytaj@podkarpackie.pl
poniedziałek: 7:30 - 18:00, wtorek - piątek: 7:30 - 15:30

Zestawienie znaków: Fundusze Europejskie, Rzeczypospolita Polska, Podkarpackie, Unia Europejska

Urzad Marszalkowski

Portal FE

Serwisy programów

 
 
 
 

© 2014-2022 Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie
Domena chroniona przez SECTIGO

 Strona RPO 2020 na portalu Facebook    Strona RPO 2020 na portalu Youtube     Instagram     Kanał informacyjny nagłówków wiadomości RSS